Sheol an Eagraíocht Dhomhanda Meitéareolaíochta Staid na Seirbhísí Aeráide 2022: Tuarascáil fuinnimh..
Ó 2019 i leith, tá tuarascálacha bliantúla eisithe ag an EDM ar staid na seirbhísí aeráide d’fhonn faisnéis eolaíoch-bhunaithe a sholáthar chun tacú le hoiriúnú aeráide in earnálacha socheacnamaíocha atá íogair ó thaobh aeráide de.
Soláthraíonn Seirbhísí Aeráide faisnéis aeráide chun cabhrú le daoine aonair agus eagraíochtaí cinntí a dhéanamh atá cliste ó thaobh na haeráide de. Soláthraíonn raon eagraíochtaí agus institiúidí ar fud an domhain seirbhísí aeráide, ó institiúidí taighde go hollscoileanna go carthanachtaí agus cuideachtaí príobháideacha.
Díríonn tuarascáil EDM is déanaí ar an Earnáil Fuinnimh, a chuireann thart ar thrí cheathrú de na hastuithe gáis cheaptha teasa domhanda. Deir an EDM go bhfuil “aistriú go foirmeacha glan giniúna fuinnimh, mar shampla gréine, gaoithe agus hidreafhuinneamh – agus feabhas a chur ar éifeachtúlacht fuinnimh – ríthábhachtach má táimid le maireachtáil agus le rathú sa 21ú haois”.
@WMO, 2022
Príomhbhealaí Tógála ón Tuarascáil:
Deir an tuarascáil go bhfuil seacht mbliana anuas ar an gceann is teo ar taifead, agus go bhfuil an t-athrú aeráide de bharr an duine ag cruthú suaitheadh contúirteach agus forleathan sa nádúr, ag cur isteach ar shaol na billiúin daoine ar fud an domhain. Tá a fhios againn go bhfuil sé dodhéanta téamh domhanda a theorannú go 2 °C gan laghduithe láithreach agus láidre ar astaíochtaí gás ceaptha teasa (GCT). Is ionann an earnáil fuinnimh agus beagnach trí cheathrú d’astaíochtaí domhanda GCT, mar sin tá gá le haistrithe móra.
Tá an tAthrú Aeráide ag cur Slándáil Fuinnimh i mbaol
Cruthaíonn athruithe aeráide rioscaí suntasacha don earnáil fuinnimh, ag cur isteach go díreach ar sholáthar breosla, ar tháirgeadh fuinnimh, ar athléimneacht fhisiciúil an bhonneagair fuinnimh reatha agus sa todhchaí, agus ar an éileamh ar fhuinneamh. Tá tonnta teasa agus triomaigh a bhaineann le hathrú aeráide antrapaigineach ag cur an ghiniúint fuinnimh atá ann cheana faoi strus, rud a fhágann go bhfuil an t-aistriú glan nialais níos práinní fós. Braitheann córais in-athnuaite (hidreachumhacht) agus cumhachta núicléiche ar thoilleadh uisce atá faoi bhagairt ag triomaigh agus tuilte, rud a bheidh níos measa ag athrú aeráide.
In ainneoin na rioscaí seo, tugadh tosaíocht íseal do shlándáil fuinnimh maidir le hoiriúnú. Ní thugann ach 40% de na ranníocaíochtaí arna gcinneadh go náisiúnta (NDCanna) arna gcur isteach ag Páirtithe do Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Athrú Aeráide (UNFCCC) tosaíocht d’oiriúnú san earnáil fuinnimh. Tá easpa éilimh agus airgeadais mar thoradh ar an easpa aitheantais ar thábhacht na seirbhísí aeráide. Ní mór é seo a athrú.
Cuirfidh Fuinneamh In-athnuaite le Todhchaí Inbhuanaithe
Níl na gealltanais fuinnimh in-athnuaite atá déanta ag tíortha faoi láthair i bhfad níos lú ná a bhfuil de dhíth chun na cuspóirí a leagadh síos i gComhaontú Pháras a bhaint amach (teorannú go bhfuil téamh domhanda go mór faoi bhun 2 °C), rud a fhágann bearna 70 % i méid na laghduithe ar astaíochtaí a theastaíonn faoi 2030.
Go dtí seo, gheall tíortha sprioc de 3.7 TW ó fhoinsí in-athnuaite a bhaint amach in 2030, rud a léiríonn níos lú ná leath den mhéid atá ag teastáil chun an sprioc 2 °C a choinneáil beo. Chun sprioc domhanda fhadtéarmach Chomhaontú Pháras a bhaint amach maidir le teocht, tá gá le 7.1 TW d’acmhainn fuinnimh ghlain a shuiteáil faoi 2030. Deir an tuarascáil go gcaithfidh infheistíochtaí i bhfuinneamh in-athnuaite méadú faoi thrí faoi 2050, ó US$ 2 trilliún in aghaidh na bliana go US$ 5 trilliún faoi 2030. Ba cheart go ndíreodh an infheistíocht seo ar gheilleagair atá ag forbairt agus ar gheilleagair atá ag teacht chun cinn, toisc go bhfuil na beartais agus na rialacháin chun dícharbónú a chumasú san earnáil fuinnimh fós an-lag san Afraic, i Meiriceá Theas agus san Áis.
Tá Seirbhísí Aimsire, Uisce agus Aeráide ríthábhachtach do Shlándáil Fuinnimh
Tá gá le seirbhísí aeráide chun athléimneacht na gcóras fuinnimh i leith turraingí a bhaineann leis an aeráid a áirithiú, agus chun bonn eolais a chur faoi bhearta a mhéadaíonn éifeachtúlacht fuinnimh. Trí bhonn eolais a chur ar mheasúnuithe riosca, is féidir le seirbhísí aeráide pleanáil chiallmhar a cheadú agus rabhadh luath a thabhairt maidir le teagmhais dhíobhálacha a imreoidh tionchar ar sholáthar agus éileamh fuinnimh, rud a chuideoidh le daonraí a bheith ag súil le, ionsú, freastal agus téarnamh ó thionchair dhíobhálacha.
Tá seirbhísí aeráide riachtanach freisin maidir le fuinneamh in-athnuaite, lena n-áirítear: roghnú suímh, measúnú acmhainní agus maoiniú; oibríochtaí, cothabháil agus bainistiú córas fuinnimh; comhtháthú leictreachais isteach san eangach; agus measúnú tionchair ar chórais fuinnimh.
Soláthraíonn níos lú ná 50% de na tíortha táirgí seirbhísí aeráide oiriúnaithe don earnáil fuinnimh, rud a thaispeánann acmhainneacht neamhúsáidte na Seirbhísí Náisiúnta Meitéareolaíochta agus Hidreolaíochta, agus na hiarrachtaí suntasacha is gá chun aghaidh a thabhairt ar na riachtanais atá ag teacht chun cinn san earnáil seo.
Deis Ollmhór don Afraic an Bhearna Fuinnimh In-athnuaite a Dhúnadh
Tá an Afraic ag tabhairt aghaidh ar éifeachtaí tromchúiseacha ó athrú aeráide cheana féin, lena n-áirítear triomaigh forleathan, in ainneoin an fhreagracht is lú as an bhfadhb. Is ionann an Afraic agus níos lú ná 3% d’astaíochtaí CO2 an domhain a bhaineann le fuinneamh go dtí seo agus tá na hastuithe is ísle in aghaidh an duine in aon réigiún aici. Tá gealltanas nua do thodhchaí na hAfraice ag uaillmhianta domhanda maidir le hastuithe a laghdú agus costais theicneolaíochta ghlana ag dul i laghad, agus sreafaí méadaitheacha airgeadais aeráide. Ciallaíonn baint amach spriocanna fuinnimh agus aeráide na hAfraice níos mó ná infheistíocht fuinnimh a dhúbailt le deich mbliana anuas, le méadú ollmhór ar oiriúnú freisin.
Déanann tíortha na hAfraice óstáil ar an gcéatadán is ísle de chórais in-athnuaite nua-aimseartha (ach 7.6% den tomhaltas fuinnimh deiridh), agus ní dhearnadh ach 2% d’infheistíochtaí domhanda i bhfuinneamh in-athnuaite le fiche bliain anuas san Afraic. Mar sin féin, tá acmhainn ollmhór acmhainní ag an mór-roinn, go háirithe do chórais fuinnimh gréine, ach freisin gaoth agus hidreachumhacht. Tá poitéinseal ollmhór ag an réigiún córais fuinnimh gréine a úsáid: Tá 60% de na hacmhainní gréine is fearr ar domhan san Afraic, ach níl ach 1% den acmhainn fótavoltach (FV) suiteáilte.
Poitéinseal Fótavoltach Domhanda. Foinse: Atlas Gréine domhanda
Creat Náisiúnta na hÉireann do Sheirbhísí Aeráide (NFCS)
Tháinig foilsiú thuarascáil an EDM i ndiaidh bhunú Chreat Náisiúnta na hÉireann do Sheirbhísí Aeráide (NFCS). D’fhonn soláthar seirbhísí aeráide in Éirinn a chuíchóiriú, cheadaigh an Rialtas le déanaí cruthú NFCS na hÉireann, atá á chomhordú ag Met Éireann. Beidh raon saineolaithe ó ar fud earnálacha na hÉireann páirteach i múnlú an NFCS, ag cinntiú go mbeidh na sonraí agus an fhaisnéis atá ar fáil chomh cruinn agus ábhartha agus is féidir.
Mar gheall ar athrú aeráide, is dócha go n-éireoidh aimsir na hÉireann níos teo agus níos tirime sa samhradh, agus níos teo agus níos fliche sa gheimhreadh, le méadú ar dhéine triomach agus imeachtaí foircneacha araon. Braitheann déine an athraithe aeráide go hiomlán ar an méid a laghdaítear astuithe gáis cheaptha teasa anois, ach, fiú má bhaintear amach na spriocanna laghdaithe astuithe go léir, beidh orainn fós aghaidh a thabhairt ar aeráid atá athraithe ón uair a bhí sí.
Beidh ar gach earnáil de shochaí na hÉireann oiriúnú do na patrúin nua aimsire a thabharfaidh an t-athrú aeráide seo, ó chomhairlí contae ag pleanáil tionscadail bhonneagair, go feirmeoirí a bhíonn ag déileáil le níos mó triomach agus báistí trom, go tógálaithe ag tógáil réadmhaoine atá athléimneach do phatrúin nua teochta agus báistí. Tá sé mar aidhm ag an NFCS cabhrú leis na hearnálacha seo go léir agus níos mó oiriúnú a dhéanamh, trí léarscáileanna, sonraí agus faisnéis a sholáthar ar aeráid na todhchaí a ligfidh do pháirtithe leasmhara athléimneacht a thógáil i gcórais na todhchaí.
Cuirfidh an NFCS ionad ilfhreastail ar fáil do sheirbhísí aeráide na hÉireann, a bheidh ar fáil do gach páirtí leasmhar ábhartha agus don phobal i gcoitinne. Áiritheoidh sé gur féidir díriú ar bhearta oiriúnaithe chomh cruinn agus is féidir agus úsáid á baint as an eolaíocht atá cothrom le dáta, chun acmhainní a chur amú trí mhí-oiriúnú a sheachaint. Tá Met Éireann, ag obair i gcomhar lenár gcomhpháirtithe iomadúla, ag déanamh a díchill i gcónaí feabhas a chur ar ár mbonneagar breathnóireachta, réamhaisnéise agus samhaltú chun na seirbhísí aeráide is fearr a sholáthar do shaoránaigh na hÉireann.
Féach ar an tuarascáil iomlán WMO anseo.