Tá seans thart ar 40% ann go sroichfidh an mheánteocht dhomhanda bhliantúil go sealadach 1.5°C os cionn na bunlíne réamhthionsclaíoch i gceann amháin ar a laghad den cúig bliana amach romhainn, de réir nuashonrú aeráide nua arna eisiúint ag an Eagraíocht Mheitéareolaíochta Dhomhanda (WMO). Tá sé seo bunaithe ar an Nuashonrú Aeráide Bliantúil go Deich mbliana is déanaí a chuir Oifig Met na Ríochta Aontaithe ar fáil, a shonraíonn freisin go bhfuil dóchúlacht 90% ann go mbeidh bliain amháin ar a laghad idir 2021-2025 ar an gceann is teo ar taifead, ag dul thar an taifead reatha in 2016.
Bhí an mheánteocht dhomhanda in 2020 1.2°C os cionn na bunlíne réamhthionsclaíoch, de réir na tuarascála is déanaí de chuid WMO ar Staid na hAeráide Domhanda a foilsíodh i mí Aibreáin. Leag sé béim ar an luasghéarú atá tagtha ar tháscairí athraithe aeráide amhail leibhéil na farraige ag ardú, oighear farraige ag leá agus aimsir fhoircneach. Deimhníonn an tuarascáil is déanaí seo an treocht sin, agus luann sí gur dócha go mbeidh an mheánteocht dhomhanda bhliantúil 1°C ar a laghad níos teo sna cúig bliana amach romhainn – laistigh den raon 0.9°C – 1.8°C – i gcomparáid le leibhéil réamhthionsclaíocha.
Maidir le hÉirinn, dúirt meitéareolaí Met Éireann John Hanley: “Ar leibhéal réigiúnach, taispeánann an tuarascáil seo gur dócha go mbeidh Tuaisceart na hEorpa níos fliche in 2021-2025 i gcomparáid leis an am a chuaigh thart. Léiríonn sé freisin go bhfuil seans méadaithe ann go mbeidh níos mó cioclóin trópaiceacha san Atlantach sa tréimhse chéanna; d’fhéadfadh tionchar suntasach a bheith ag cioclóin dá leithéid ar Éirinn, mar a tharla le déanaí in 2017 le Storm Ophelia.”
De réir Ard-Rúnaí WMO an tOllamh. Petteri Taalas: “Léiríonn an staidéar seo – le leibhéal ard scile eolaíochta – go bhfuilimid ag druidim níos intomhaiste agus go neamh-inghníomhaithe leis an sprioc níos ísle arna leagan amach i gComhaontú Pháras ar Athrú Aeráide. Is glaoch eile fós é nach mór don domhan gealltanais a bhrostú chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus neodracht charbóin a bhaint amach”.
Tá sé mar aidhm ag Comhaontú Pháras, a síníodh in 2016, ardú teochta domhanda a choinneáil i bhfad faoi bhun 2°C os cionn leibhéil réamhthionsclaíocha an chéid seo agus iarrachtaí a dhéanamh chun an t-ardú teochta a theorannú níos faide fós go 1.5°C. Beidh an chéad bhabhta eile den chaibidlíocht maidir le hathrú aeráide, Comhdháil na bPáirtithe de chuid na Náisiún Aontaithe (COP26), ar siúl i nGlaschú i mí na Samhna agus é mar sprioc aige uaillmhian spriocanna Chomhaontú Pháras a fheabhsú tuilleadh, próiseas ar a dtugtar an ‘sásra raicíneach’.
Tá roinnt gníomhaíochtaí á gcomhordú ag Met Éireann i réimse thaighde aeráide na todhchaí. Áirítear leis seo raon réamh-mheastacháin aeráide a tháirgeadh d’Éirinn ag baint úsáide as meascán de shamhlacha aeráide domhanda agus réigiúnacha i gcomhar le comhpháirtithe ag ICHEC. Fuarthas amach i dtorthaí samhaltaithe na hÉireann le déanaí go meastar go dtiocfaidh ardú 1 – 1.6°C ar theochtaí faoi lár na haoise (2041-2060) i gcomparáid leis an tréimhse tagartha (1981-2000), le grádán soir-siar agus leis na harduithe is mó ar an oirthir.
Tá obair tosaithe freisin le déanaí ar thionscadal TRANSLATE, a dhéanfaidh na réamh-mheastacháin aeráide seo a chaighdeánú d’Éirinn agus a fhorbróidh seirbhísí aeráide chun freastal ar riachtanais faisnéise aeráide earnáil oiriúnaithe na hÉireann, i gcomhar le ICHEC, MaREI agus UCC.
Léigh nuashonrú aeráide iomlán ón WMO
Réamhaisnéis Aeráide Cúig Bliana. Creidmheas Íomhá: An Oifig Meitéareolaíochta, An Eagraíocht Dhomhanda Meitéareolaíochta
Fíor ó nuashonrú aeráide WMO: meánteochta bliantúla in aice leis an dromchla (°C, barr), brú (HPa; lár) agus aimhrialtachtaí frasaíochta (mm/lá, bun) i gcomparáid le 1981-2010. Taispeántar sa colún ar chlé an bhliain 2020, tagraíonn an colún ar dheis do mheán na tréimhse cúig bliana 2016-2020. Is ionann teochtaí agus trí thacar sonraí breathnadóireachta ar an meán: HadCRUT5 (Morice et al., 2021, nuashonraithe), NASA-GISS (Hansen et al., 2010, nuashonraithe), agus an NCDC (Karl et al., 2015, nuashonraithe). Is é brú leibhéal na farraige ná HadSLP2r (Ailean agus Ansell, 2006, nuashonraithe). Is GPCP í Frasaíocht (Adler et al, 2003, nuashonraithe).